تاثیر تکنولوژی آبیاری بر عملکردگندم و عوامل موثر بر پذیرش آن (مطالعه موردی شهرستان بردسیر)

در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل محدودیت بیشتر منابع آب، ضروری است برای آبیاری محصولات زراعی از سیستم های آبیاری جدید با راندمان بالا استفاده گردد.گندم از گذشته های دور تاکنون از محصولات استراتژیک محسوب شده که نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی مردم دارد. در این مطالعه تأثیر به کارگیری تکنولوژی آبیاری بارانی بر عملکردگندم در واحد سطح (هکتار) و عوامل اقتصادی واجتماعی موثر بر تمایل کشاورزان به سرمایه گذاری در سیستم های آبیاری بارانی در شهرستان بردسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی میزان عملکرد محصول و استفاده از سایر نهاده های محصول گندم در دو روش آبیاری بارانی وآبیاری سنتی 296 کشاورز با مدل بیزالیا مورد مقایسه قرارگرفته است. همچنین از مدل لاجیت در مقطع زمانی 1391 برای تعیین اثر متغیرها روی تمایل کشاورزان به سرمایه گذاری در سیستم های آبیاری بارانی استفاده شده است. نتایج تخمین توابع نشان داد که با به کارگیری آبیاری بارانی، عرض از مبدأ افزایش یافته یعنی تابع عملکرد به سمت بالا حرکت کرده است. نتایج مدل بیزالیا نشان داد که استفاده از آبیاری بارانی در مزارع گندم، میزان عملکرد در واحد سطح را به طور متوسط8/19درصد افزایش می-دهد. بنابراین به کارگیری آبیاری بارانی، به طور مستقیم و غیرمستفیم (با تغییر در میزان مصرف نهاده ها) عملکرد در واحد سطح (کیلوگرم/هکتار) را به ترتیب 8/23 درصد و 041/0- درصد دچار تغییر کرده است. به طور کلی استفاده از آبیاری بارانی موجب انتقال تابع تولید و تغییر در کشش های جزئی نهاده های تولید می گردد. نتایج حاصل از مدل لاجیت این مطالعه نشان می دهد که متغیرهای سن کشاورز، تعداد نیروی کار خانوادگی و وضعیت دسترسی به آب در پذیرش آبیاری بارانی تأثیر منفی دارند. همچنین مشخص گردید متغیرهای مساحت مزرعه، سطح سواد، شیب زمین، درآمد کشاورز، نوع بهره برداری از زمین، کلاس های آموزشی و ترویجی و دسترسی به اعتبارات و تسهیلات تأثیر مثبت و معنی داری در پذیرش آبیاری بارانی دارند. با توجه به یافته های مطالعه، ارتقای دانش کشاورزان، ایجاد زمینه های لازم برای پرداخت اعتبارات و افزایش اندازه مزرعه از طریق یکپارچگی اراضی به عنوان موارد پیشنهادی جهت بهبود پذیرش فناوری آبیاری بارانی ارائه شدند.